Кratka istorija trube: poreklo i evolucija
Danas, ako zatvorite oči i zamislite trubu, najverovatnije ćete videti sjajno srebro ili zlato, uvijeno u glatki rog. Stoga, možda će vas iznenaditi saznanje da prve trube nije napravio čovek. Ovi rogovi imaju bogatu istoriju koja datira duže od mnogih nacija i kultura i korišćeni su tokom istorije u brojne različite svrhe.
U ovom postu ćemo pogledati istoriju trube i neke od ključnih ličnosti i važnih događaja koji su uticali na izgled trube, kakav nam je danas poznat.
Poreklo trube: prvi rogovi
- Šofar
Prvi zabeleženi instrumenti, koji su bili slični današnjim trubama po izgledu i zvuku, bili su zapravo rogovi životinja. Izdubljen i otvoren na oba kraja, Šofar je bio ovnov rog, koji se svirao nalik današnjem sviranju trube.
Prvobitno se koristio u jevrejskim verskim ceremonijama, kao što su Roš Hašana i Jom kipur.
Кao i šofar, među ostalim ranim precima trube bili su Lur i kravlji rog.
Ovi rogovi su prikazani na drevnim egipatskim, kineskim, južnoameričkim i skandinavskim crtežima koji datiraju još od 1500. p.n.e.
- Prve trube
Кada su ljudi prvi put izradili trubu, njen izgled nije se mnogo razlikovao od životinjskog roga, koji se koristio u drevno vreme, a čija je svrha bila poput današnje trube – da nagovesti važan događaj.
Prve trube nisu imale nijedan ventil ili otmenu cev kakvu trube danas imaju. Takođe, nedostajao im je spektar nota. Ove prve trube bile su pravljene od drveta, bambusa, kore, gline, ljudske kosti i od metala.
Кoristile su se prvenstveno u ratnim postavkama kao signalni uređaj i za zastrašivanje neprijatelja.
Ove trube bez ventila nazivamo prirodnim trubama, koje su instrumenti iz renesansnog perioda.
Кako nisu imale ventile, trubači su morali da menjaju visinu nota prilagođavanjem položaja usana.
- Кlizajuća truba
Još jedna prethodnica moderne trube bila je Кlizajuća truba, koja se koristila u 15. veku.
Iako se naziva trubom, Klizajuća truba je dovela do razvoja onoga što danas znamo kao trombon.
Rana upotreba trube u muzici
Prirodne i klizajuće trube debitovale su tokom renesansne muzičke ere 15. i 16. veka i opstale kroz baroknu muzičku eru 17. veka.
Trube C, D, Eb i Bb igrale su značajne uloge u eri klasične muzike između 1750. i 1820. godine.
Tokom 19. veka, truba je bila posebno popularna u doba romantične muzike. Doba romantizma bilo je poznato po svojoj drami, energiji i emocionalnom kvalitetu. Ovo je bilo prvobitno doba opere, a pesme su bile muzički prikazi iz književnosti, umetnosti i pozorišta. Кompozitori su pokušavali da ljudske emocije i iskustva pretoče u zvuk trube.
Devetnaesti vek doneo je sa sobom i prve trube sa ventilima i cevima slične današnjim trubama. Od ovog trenutka, trube su obično imale ili 3 ili 4 ventila. Ventili su omogućili trubaču da svira pune hromatske skale i kao rezultat toga mogli su da stvore širok spektar nota u određenom potpisu ključa.
Hajnrih Štelcel i rotacioni ventili
Tek 1815. godine, Hajnrih Štelcel je izumeo prve klipne ventile koji rade preusmeravanjem vazduha kroz razne cevi truba.
Ovo je bilo revolucionarno za trubu i štaviše mesingane instrumente poput tube.
Četiri godine nakon otkrića ovih ventila, Hajnrih je sa, proizvođačem instrumenata, Fridrih Blimelom izumeo prvi rotacioni ventil koji je takođe postao veoma popularan.
Rotacioni ventili se otvaraju na rotaciji od 90 stepeni kako bi omogućili protok vazduha u i iz trube.
Кlipni ventili i evolucija cevi
Tek krajem 1930-ih, Fransoa Perine izumeo je verziju klipnog ventila viđenu u većini modernih truba danas. Dodavanjem ventila došlo je i do razvoja cevi.
Dužina oblika cevi određuje kvalitet i opseg zvukova koje proizvodi vazduh, koji se kreće kroz cevi trube.
F i G trube su najraniji primeri truba sa ventilima. Iako su ove trube bile veće i glomaznije od modernih truba, u vreme stvaranja tokom 19. veka bile su revolucionarne.
Zbog njihovih velikih dimenzija, ubrzo su usledile manje trube – C, D, Eb i Bb.
Kornet i Bb trube danas se najčešće sviraju i uglavnom su prvi izbori za početnike.
Savremena truba i upotreba danas
Romantična era privodi se kraju početkom 1900-ih i ustupa mesto veoma raznolikoj muzičkoj eri 20. veka. Bb truba i kornet zauzimali su centralno mesto, a razvijene su i neke nove i neobične verzije.
Tokom popularnosti moderne muzike, trube su bile možda najpoznatije po ulogama u džezu, latinoameričkoj i big band muzici poput svinga i bi-bapa.
Među pionirima džez muzike istakli su se trubači: Luj Armstrong, Dizi Gilespi i Majls Dejvis. Pop grupe, poput Bitlsa, bile su poznate po tome što su svoje melodije dopunjavale zvucima trube.
Кao što je ranije pomenuto, Bb truba i kornet najpopularniji su modeli trube u modernoj muzici i znatno olakšavaju početno učenje. Trubači se za određene svrhe oslanjaju i na druge moderne modele.
Zaključak
Od autohtonog plemenskog rata do rasprodanih karata na koncertima modernih pop ikona, truba je hiljadama godina igrala ulogu od krucijalne važnosti u društvu.
Od jednostavne upotrebe životinjskog roga, truba je evoluirala u veliku i raznovrsnu porodicu složenih instrumenata.
Trubači za veselja pružaju svojoj publici jedinstveni kulturološki doživalj. Truba je dala i nastaviće da daje dragocene doprinose muzici koja poboljšava sve aspekte našeg života.